Baltık Devletleri Elektrik Şebekelerini Avrupa’ya bağladı

Baltık Devletleri (Estonya, Letonya ve Litvanya), 9 Şubat 2025 itibarıyla elektrik şebekelerini Kıta Avrupası Senkron Alanı (CESA) ile başarıyla senkronize ederek Rusya ve Belarus elektrik sistemlerinden tamamen ayrıldı. Bu tarihi adımın, bölgenin enerji bağımsızlığını güçlendirmesi ve arz güvenliğini artırması bekleniyor.

Senkronizasyonun Önemi ve Etkileri

Daha önce Rusya ve Belarus’un elektrik sistemine bağlı olan Baltık ülkeleri, artık tamamen Avrupa Birliği’nin Kıta Avrupası elektrik ağına entegre edildi.

Bölgenin enerji güvenliği güçlenirken, Rusya’nın Baltık ülkeleri üzerindeki potansiyel enerji etkisi ortadan kalktı.

Kıta Avrupası senkron ağına katılım, 400 milyondan fazla müşteriye hizmet verirken, Baltık bölgesinde arz güvenliğini ve piyasa istikrarını güçlendirmesi bekleniyor.

Baltık devletleri, elektrik ticareti ve fiyat istikrarı açısından artık Avrupa elektrik pazarının tam entegre bir parçası haline geldi.

Baltık ülkeleri ve Polonya’da büyük ölçekli altyapı yatırımları hayata geçirildi.

Polonya ile yeni bağlantılar kurulması, Baltık ülkelerinin Avrupa elektrik şebekesine entegrasyonunu tamamladı.

Avrupa Birliği, Baltık ülkelerinin Avrupa elektrik şebekesine entegrasyonunu desteklemek amacıyla 1,2 milyar Euro yatırım yaptı.

Avrupa Bağlantı Tesisi (CEF) fonları, projeyi hızlandırarak planlanandan önce tamamlanmasını sağladı.

ENTSO-E Başkanı Zbyněk Boldiš: “Baltık devletlerinin Kıta Avrupası ile senkronize edilmesi, Avrupa dayanışmasının gücünü gösteren önemli bir adımdır. Bu, Estonya, Letonya ve Litvanya’nın enerji güvenliğini güçlendiren stratejik bir hamledir.”

AB Enerji ve Konut Komiseri Dan Jørgensen: “Litvanya, Letonya ve Estonya’nın Rusya ve Belarus’tan tamamen ayrılması, AB enerji bağımsızlığı için tarihi bir gelişme. 1,2 milyar Euro’luk yatırım sayesinde AB enerji arz güvenliği daha da güçleniyor.”

Beklentiler:

Baltık ülkelerinin, artık AB iç enerji piyasasıyla daha entegre çalışarak istikrarlı bir arz-talep dengesi sağlaması bekleniyor.

Uzmanlara göre, Rusya’nın Baltık bölgesine yönelik olası enerji manipülasyonu riski tamamen ortadan kalkarken, AB enerji politikaları doğrultusunda Baltık Devletleri yenilenebilir enerji yatırımlarını artırarak Avrupa Yeşil Mutabakat hedeflerine daha hızlı ilerleyebilecek.

Yeni iletim altyapısı, rüzgar ve güneş enerjisinin sisteme entegrasyonunu da kolaylaştırabilir.

İşin Sonucunda Neler Olabilir?

Baltık devletlerinin Kıta Avrupası Senkron Alanı’na dahil olması, enerji arz güvenliği, fiyat istikrarı ve yenilenebilir enerji dönüşümü açısından büyük bir kazanım. Aynı zamanda, Rusya’nın enerji üzerindeki jeopolitik baskısını kıran kritik bir adım. AB’nin ortak enerji politikaları ve yatırımları sayesinde Baltık ülkeleri, Avrupa elektrik piyasasının tam anlamıyla bir parçası olurken, yenilenebilir enerjiye daha hızlı geçiş yaparak bölgenin sürdürülebilir enerji hedeflerine ulaşmasına katkı sağlayabilir. Buraya kadar her şey normal ama..

AB enerji piyasaları zaman zaman dalgalanabiliyor bu da enerji maliyetlerini artırabilir.

1,2 milyar Euroluk bir altyapı yatırımı yapılsa da frekans ve voltaj uyumluluğunu sağlamak için muhtemelen daha fazla yatırım gerekecek. Kısada vadede teknik arızalar ve şebeke dengesizlikleri görülebilir.

Rus enerjisi baskısından çıkmak olumlu bir iş olsa da bu sefer de AB’ye tam bağımlı hale geldiler. Tıpkı Avrupa’nın Rus gazından çıkıp ABD LNG’sine bağımlı hale gelmesi gibi. Avrupa’da yaşanacak büyük ölçekli elektrik kesintisiyle birlikte arz krizi Baltık Devletlerini doğrudan etkileyebilir.

Baltık Devletleri Rus şebekesine bağlıyken farklı kaynaklardan elektrik tedariki gerçekleştirebiliyorlardı. Avrupa’nın enerji krizi ve arz daralması yaşadığı bu zamanda tedarik risk altında kalabilir.  Bu göz ardı edilmemesi gereken bir durum.

Biliyorsunuz AB’nin yenilenebilir enerji hedefleri var. Baltık Devletleri buna uyum sağlamak zorunda. Rüzgar ve güneş enerjisi yatırımları büyük ölçekli finansman gerektiriyor. Belki bizim Türk şirketleri bu pazarı kontrol edip bazı işler alabilir. Ancak, burada depolama da önemli çünkü arz ve talepte dengesizlik görülebilir. Almanya gibi ek enerji talebiyle karşı karşıya kalabilirler.

Bununla birlikte Rusya doğrudan müdahale edemese de Baltık Devletlerinin şebekeden ayrılmasıyla ilgili mutlaka bir cevap verecektir.