TAP’a Hidrojen Karıştırmak Ne Kadar Gerçekçi?

TAP boru hattı, altyapısına hidrojen karıştırılabilirliğini değerlendirmek için Penspen şirketini seçti. Analizde önce nedir ne değildir var. Akabinde projeyi biraz sorguladım..

• Bu adım, 2021’de yapılan hidrojen uygunluğu çalışmasının olumlu sonuçlarının ardından geldi.
• Çalışma, TAP’ın yer üstü tesisleri, blok vanaları ve kompresör istasyonlarının hidrojen entegrasyonuna uygunluğunu inceleyecek.
• TAP, hidrojen ve yenilenebilir gazları entegre ederek sürdürülebilirliği ve karbon salımını azaltmayı teşvik etmeyi amaçlıyor.
• 877 km uzunluğundaki TAP boru hattı, Yunanistan-Türkiye sınırında TANAP’a bağlanıyor ve Arnavutluk ile Adriyatik Denizi üzerinden İtalya’ya ulaşıyor.
• TAP, Güney Gaz Koridoru’nun bir parçası olarak 2020’den beri faaliyette.
• TAP Genel Müdürü Luca Schieppati, boru hattının Avrupa’nın iklim nötr hedeflerine katkı sağlayacağını vurguladı.
• AB’nin sürdürülebilir taksonomisine göre, tüm gaz altyapı projelerinin %100 hidrojene geçiş yapabilmesi gerekiyor.
• Hidrojen entegrasyonu, Güneydoğu Avrupa’da yatırımları artırabilir ve hidrojen üretim projelerini destekleyebilir.
• Penspen, daha önce Letonya, Portekiz ve diğer Avrupa gaz operatörleri için hidrojen uygunluk projelerinde çalıştı.
• TAP şu anda, Azerbaycan’daki Şah Deniz sahasındaki arıza nedeniyle %30 daha az gaz taşıyor. Tam kapasiteye dönüş tarihi birkaç kez ertelendi.

TAP’ın Hidrojen Entegrasyonu Projesi Üzerine Değerlendirme

TAP’ın hidrojen karışımıyla ilgili fizibilite çalışması başlatması, Avrupa’nın enerji geçişinde doğal gaz altyapısının nasıl dönüştürülebileceğini gösteren önemli bir adım. Ancak, bu tür projelerin teknik, ekonomik ve politik yönleri dikkatle incelenmeli.

Teknik Açılardan Değerlendirme

• TAP, 2020’de faaliyete geçtiği için modern ve dayanıklı bir altyapıya sahipti ancak doğrudan hidrojen taşıma konusunda test edilmedi.
• Hidrojen, çelik boru hatlarında kırılganlık yaratabilir (hydrogen embrittlement) ve mevcut kompresörlerin uyumluluğu test edilmeli.
• Hidrojenin düşük enerji yoğunluğu nedeniyle mevcut gaz taşıma kapasitesini düşürme riski var.
• Penspen’in TAP’ın yer üstü tesislerini analiz etmesi, kademeli bir geçiş planlandığını gösteriyor.

Ekonomik ve Yatırım Perspektifi

• AB, hidrojen projelerine ciddi teşvikler sunuyor ancak hidrojen piyasası henüz oluşmadı. Ne zaman oluşur orası da muallakta. Biliyorsunuz duyurulan projeler kadar çıkılan veya iptal edilen projeler de mevcut.
• TAP, Türkiye, Yunanistan, Arnavutluk ve İtalya üzerinden geçiyor. Bu ülkeler hidrojen altyapısını desteklemeye ne kadar hazır?
• TAP şu anda Azerbaycan doğal gazı taşıyor ve bu hidrojen entegrasyonu, Azerbaycan’ın doğal gaz ihracat stratejisini nasıl etkileyecek?

Bu iki soru ve verilecek cevap benim için proje açısından çok önemli…

Jeopolitik ve Enerji Güvenliği Açısından

• TAP, Güney Gaz Koridoru’nun bir parçası ve AB’nin Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltma stratejisinin temel unsurlarından biri.
• Hidrojen karıştırılması, TAP’ın gelecekte hidrojen boru hattına dönüşmesi için bir test olabilir. Bu, Türkiye ve Azerbaycan’ın Avrupa enerji sistemindeki rolünü değiştirebilir.
• Yunanistan ve İtalya gibi ülkeler hidrojenin ticaretinde merkez olma hedefleri taşıyor. TAP’ın bu dönüşümü, bölgesel güç dengelerinde nasıl bir değişiklik yaratacak?

Proje Ne kadar Gerçekçi?

• TAP’ın hidrojen entegrasyonu Avrupa’nın enerji dönüşümünü destekleyen önemli bir adım tamam bunu kabul ediyorum, ancak bu süreç teknik, finansal ve politik riskler taşıyor.
• Avrupa’da hidrojen altyapısı, talep ve üretim noktaları hala belirsiz. TAP’ın tam ölçekli hidrojen taşıma sistemine dönüşmesi uzun yıllar alabilir.
• Ancak küçük ölçekli hidrojen karışımı ile başlamak, bölgesel yatırım çekmek ve teknolojik geçişi test etmek açısından mantıklı bir hamle.
• Türkiye için de hidrojenin gelecekteki rolü açısından TAP gibi projeler ciddi bir fırsat sunabilir. Türkiye’nin hidrojen üretimi ve taşınmasında merkez olması için bu sürecin dikkatle takip edilmesi gerekiyor.

Ezcümle: TAP’ın hidrojen entegrasyonu, Avrupa’nın enerji güvenliği ve yeşil dönüşümünü destekleyen stratejik bir hamle. Ancak finansman, teknik zorluklar ve politik dengeler göz önüne alındığında, bu sürecin kısa vadede tam kapasiteye ulaşması pek mümkün değil. Yine de küçük ölçekli hidrojen entegrasyonu, Güneydoğu Avrupa’da hidrojen piyasasının oluşmasını hızlandırabilir.